Vlakbij het leuke stadje San Cristobal, vind je een bijzonder dorp met de naam San Juan de Chamula. Een dorp zoals je nergens anders zult tegenkomen. Met zijn eigen unieke gebruiken en rituelen. Waar je je ogen uitkijkt en echt een gids nodig hebt om meer over de bevolking, de Tzotzil Maya’s, te leren. Vanuit San Cristobal boek je makkelijk een excursie om San Juan de Chamula en nog een ander bijzonder dorp, Zinacatan, te bezoeken. In deze blog zal ik je meer gaan vertellen over mijn ervaring.
De excursie naar San de Juan Chamula en Zinacatan
Er zijn mensen die het dorpje San Juan de Chamula zonder gids bezoeken, maar dat is geen aanrader. Om iets te begrijpen van de gebruiken en rituelen die je ziet, is een uitleg echt onmisbaar. Alle achtergrond informatie die je krijgt, maakt dit juist zo’n bijzondere ervaring. Ook zorgt een gids ervoor dat iedereen zich respectvol gedraagt, wat fijn is voor de lokale bevolking. Je kunt de excursie ter plaatste boeken, maar je kunt dit ook makkelijk online doen. Via Getyourguide boek je de excursie al voor zo’n 40 euro. Je bezoekt hierbij ook nog het bijzondere dorpje Zinacatan en je maakt een stop bij een weverij, met een lekker kopje koffie en wat taco’s.
Boek je excursie makkelijk online
Bezoek aan Zinacatan in Mexico
De volgorde van de excursie kan anders zijn, maar wij bezochten eerst het dorpje Zinacatan. Een Indiaans dorpje dat bekend staat om zijn bloemen en traditionele kleding. Hier bezochten we twee kerken, die beide vol stonden met bloemen en waar veel mensen binnen waren met traditionele kleding. Van tevoren kregen we te horen dat de gids zou vragen of we foto’s mochten maken in de beide kerken. Soms schijnt dit te mogen, maar soms ook niet. Bij ons mocht het. Verder hebben we het één en ander over de cultuur te horen gekregen en konden we lekker rondkijken.
Na het bezoeken van de kerken gingen we naar een familie weverij. Dit was wel echt gericht op de toeristen, maar toch wel leuk. We kregen een weefdemonstratie en kregen traditionele kleding aan. Om vervolgens een paar shotjes van het lokale drankje Pox te drinken. Natuurlijk was er de gelegenheid om wat te kopen, maar als je dat niet wilde was dat prima. In een ander huisje werden er op een traditionele manier taco’s gemaakt en kon je een kopje koffie nemen.
Op naar San Juan de Chamula
Hierna was het tijd voor het meest bijzondere deel van de excursie, een bezoek aan San Juan de Chamula. Een dorpje dat autonoom is en waar de Mexicaanse overheid niets te zeggen heeft. Zo hebben ze hun eigen politiemacht en wetten. Ook hebben ze hele eigen gebruiken. Die krijg je volop te zien in de kerk die je gaat bezoeken. Het is echt een andere wereld waar je binnen stapt, heel bijzonder! Ook geloven ze dat alcohol ze in staat stelt om met geesten te praten. Volgens onze gids is alcohol ook helaas echt een probleem in het dorp. Maar niet alleen alcohol is een probleem, ook Coca Cola is dat.
De Tzotzil Maya’s geloven dat je als je boert de kwade geesten uit je lichaam verdwijnen. Ook is Coca Cola goedkoper dan water in de winkel. Stromend water is er helaas niet voor iedereen en als het er is, is het enorm vervuild. Helaas komt dat door de fabriek van Coca Cola die veel water verbruikt. Coca Cola is dan ook big business en de reden dat mensen uit deze streek veel gezondsheidsproblemen hebben zoals diabetes en overgewicht. In de streek wordt namelijk gemiddeld zo’n 2 liter cola per dag per persoon gedronken. Wel heel bijzonder om in het dorp inderdaad ook iedereen aan de cola te zien!
De kerk van San Juan de Chamula
Het dorpje zelf is wat stoffig en niet heel bijzonder. Al zorgen de Tzotzil Maya’s er wel voor dat je je ogen uitkijkt. Ze lopen namelijk bijna allemaal in heel bijzondere traditionele kleding. Omdat het behoorlijk koud kan worden is hier de traditionele kleding gemaakt van schapenwol, zowel voor de vrouwen als de mannen. De vrouwen dragen zwarte wollen rokken en de mannen dragen een soort witte poncho’s.
Onderweg naar de kerk toe loop je langs een markt en sta je even stil op het plein voor de kerk. Iedereen is met zijn eigen ding bezig en niet met de toeristen die voorbij lopen. We zijn dan ook zeker niet de enige toeristen. San Juan de Chamula is namelijk geen geheim meer. Het is daarom ook belangrijk om respectvol tijdens je bezoek te zijn, zodat de Tzotzil Maya’s hun rituelen en dagelijks leven zonder verstoringen van toeristen kunnen uitvoeren.
Rituelen in de kerk van San Juan de Chamula
We lopen wat onzeker de kerk in, wat zullen we binnen tegenkomen? Omdat het strikt verboden is om foto’s te maken van de binnenkant van de kerk, is het lastig om je er van tevoren echt een voorstelling van te maken. Het is in ieder geval een kerk, zoals je nog nooit hebt gezien. Een mengelmoes tussen het Katholieke geloof en geloof van de Maya’s.
Er staan geen stoelen of banken en de grond is bezaaid met dennennaalden. Behalve dennennaalden staan er ook heel veel kaarsen op de grond en zitten er overal groepjes mensen. Behalve kaarslicht is er geen ander licht in de kerk. Het is er dan ook rokerig en vrij donker. De groepjes met jonge kinderen, oma’s en alles er tussen in zijn allemaal met hun eigen ritueel bezig. Ondertussen zijn er ook een paar mannen die waarschijnlijk proberen om met de lokale Pox (alcohol) contact te maken met de geesten. Terwijl de ene helft van onze groep een uitleg krijgt van onze gids, loopt de andere helft alvast een rondje. Er wordt volop gebeden en gezongen. Terwijl er Coca Cola of pox wordt uitgedeeld en er flinke boeren worden gelaten.
Van een afstandje bekijk ik het ritueel dat een sjamaan aan het uitvoeren is. Van tevoren was ik gelukkig al gewaarschuwd. Een sjamaan is in een meditatieve staat woorden aan het opzeggen (te chanten) terwijl een kip heen en weer gezwaaid wordt. Na een aantal minuten houdt de sjamaan de kip voor zich uit en draait terwijl hij al murmelend een soort gebed opzegt, de kop van de kip om. De Tzotzil Maya’s geloven namelijk dat het probleem (ziekte, kwade geest in het lichaam of iets anders) hierdoor wordt opgelost. Dit ritueel en de rokerige lucht zorgen er wel voor dat ik eerst even een frisse neus ga halen voordat ik naar het praatje van de gids ga luisteren.
Het kerkhof en weer terug naar San Cristobal
Onder de indruk lopen we terug naar ons busje, de excursie zit er namelijk alweer op. We lopen door het stoffige dorpje en stoppen onderweg nog even op een begraafplaats. De laatste vragen worden gesteld en de gids kan eigenlijk op alles wel antwoord geven. Het is een indrukwekkende excursie die je niet mag missen als je in San Cristobal bent. Wel is duidelijk geworden dat er behoorlijk wat problemen zijn in de staat Chiapas en zeker onder de minderheden. Zo hebben ze ook met behoorlijk wat discriminatie te maken. Maar gelukkig is het ze gelukt om hun eigen identiteit en gebruiken te behouden. En krijgen wij de kans om een klein kijkje te nemen in deze bijzondere culturen.
Wat kun je nog meer doen in San Cristobal?
San Cristobal is een leuke koloniale stad met een gezellige sfeer. Een stad met oude Kevers, lokale Maya’s met traditionele kleding, wegen met kinderkopjes en gekleurde huizen. Maar ook een stad waar je lekker kunt eten en zelfs kunt genieten van een lekker glas wijn met tapas. Ook buiten de stad zijn er een paar toffe excursies, waaronder dus deze must do excursie naar San Juan de Chemula.
Geef je reactie